Kırma kusuru en sık rastlanılan ve görme keskinliğini en sık bozan bir göz problemidir. Bir hastalıktan çok bir bozukluktur.
Normal olarak ışık önce kormeada daha sonra göziçi lensinde kırılır ve net bir görüntü oluşturmak üzere gözün arkasında retina üzerinde odaklanır. Eğer göz ışığı doğru kıramazsa görme bulanıklaşır.Göze paralel gelen ışınların retina tabakası üzerinde odaklandığı duruma emetropi denir. Emetropi hiçbir kırma kusuru olmayan gözün durumudur.
Dört tip kırma bozukluğu vardır:
Miyopi: Göze paralel gelen ışınların retina önünde odaklanması durumudur. Miyoplar yakını görebilirler ama uzağı net göremezler. Miyopi gözün ön arka çapının normalden fazla olması durumunda ortaya çıkmaktadır. Bu yapısal bir özelliktir ve genetik geçişi sıktır. 6 dereceye kadar olan miyopilere basit miyopi, daha yüksek olanlara ise yüksek miyopi denir. Genellikle 8-14 yaş arasında çocukluk döneminde fark edilir.
Hipermetropi: Göze gelen ışınların ağ tabakanın arkasında odaklanması sonucu meydana gelir. Hipermetroplar özellikle yakın görmede zorlanırlar. Eğer hipermetropinin derecesi yüksekse bu hastalar uzağı görmede de zorlanacaklardır. Hipermetropi gözün ön arka çapının az olması durumunda ortaya çıkmaktadır. Yapısal ve kalıtsal özellikler hipermetropun en sık sebebidir.
Astigmatizm: Gözün değişik meridyenlerde ışınları farklı kırmasına bağlı olarak tek bir odak noktasının oluşmadığı durumdur. Bu hastalar hem uzak hem de yakın görmede problem yaşarlar. Astigmatizma miyopi ve hipermetropi ile beraber görülebilir.
Presbiyopi: Gençlerde yumuşak ve esnek olan lens uzaktaki ve yakındaki objelere kolayca odaklanmaya imkan verir. Ancak 40 yaşından sonra göziçi lensi sertleşir, onu tutan lifler elastikiyetini kaybeder. Bu durumda yakını görmek ve okuma zorlaşır. Bu yaşa bağlı duruma presbiyopi adı verilir.
Çoğu bozukluk gözlük veya kontakt lens yardımıyla düzeltilir.
Tanısı konulmayan veya ihmal edilen kırma bozuklukları okul çağındaki çocuklarda akademik perfromans düşüklüğüne yol açar. Kırma bozukluğu olan bir öğrenci için gözlük kullanmak, kağıt kalem kullanmak kadar gereklidir.
Tedavi edilmeyen gözler veya estetik kaygılardan dolayı takılmayan gözlükler hayatı tehlikeye sokacak durumlara veya kazalara sebep olabilir. Beraberinde hayat kalitesini de düşürür.
İleri derece miyopisi olan kişilerde retina dekolmanı ve koroidal neovaskülarizasyon denilen ciddi göz hastalıklarına sebep olabilir.
Kırma kusurlarının en önemli sebebi 2 anatomik esasa dayanır. Bu kişilerde ya kornea bombeliğinde ya da göz uzun ekseninde normalden sapma vardır. Bunun yanında gözyaşı film kalitesinde, göziçi lensinin durumunda veya göziçi sıvısının yapısındaki herhangi bir değişiklik kırmada bozukluk oluşturur.
Miyopi, hipermetropi ve astigmatizm kalıtsallık gösterirken, presbiyopi tamamen yaşlanmaya bağlıdır.
Miyopi: Yakını görebilirler ama uzağı net göremezler.
Hipermetropi: Başlangıçta yakını görmede zorlanırlar. Eğer hipermetropinin derecesi yüksekse veya zamanla yükselirse bu hastalar uzağı görmede de zorlanırlar.
Astigmatizma: Uzun süreli okuma veya TV seyretme sonunda baş ağrısı, göz kürelerinde ağrı, gözlerde ağırlık hissi ve konjunktivada kızarıklık olur.
Presbiyopi: Yakını görmekte zorlanırlar. Gözlükle tedavi edilmezlerse gözde yorgunluk ve başağrısı ortaya çıkar.
Muayenenin başlangıcından önce gözün gücü otorefraktometre denilen bir aletle otomatik olarak ölçülür. Hastadan çenesini ve alnını cihaza yaslaması ve cihazın deliğinden içerideki resme bakması istenir. Bu sırada doktor aletin düğmesine basarak ölçümü gerçekleştirir. Ölçüm her göz için birkaç kez tekrarlanır ve gerekirse ölçümlerin ortalaması alınır.
Çocuklarda ve şaşılığı olan hastalarda otorefraktometre kullanılması tercih edilmez. Eğer kullanılması gerektiği takdirde de ise mutlaka siklopleji sonrası ölçüm yapılır
Gözlük numaralarının tespiti için göz doktoru tarafından diğer ölçüm yöntemleri de kullanılır.
Daha sonra hastanın kullanacağı gözlüğü belirlemek için bir çerçeve takılır ve gözlük dene kutusundan harfler seçilir. Günümüzde bunu pratik hale getiren adına foropter denilen sistemler de mevcuttur. Hastanın gözlük çerçevesi takmadan ve hekim de mercekleri değiştirmeden mevcut alet üzerinden lens numaraları değiştirilerek yapılan tam otomoatik ancak subjektif bir gözlük muayene yöntemidir.
Retinoskopi göze gönderilen ışığın göz dibinden yansımasını değerlendirerek gözün kırma kusurunu ve derecesini tayin etmeye yarayan bir alettir. Gözdeki yansımanın kaybolması için hastaya değişik lensler uygulanır ve bu şekilde en doğru gözlük numarası saptanır. Hastanın vereceği yanıtlarından bağımsız objektif bir yöntemdir.
Kırma kusurunun tedavisi yapılan ölçüm sonunda saptanan kusurun derecesine ve tipine göre gözlük camı numarası yazmak ve kişlere gözlüklerini sürekli kullanmalarını sağlatmaktır.
Bazı kişiler gözlük yerine kontakt lens kullanmayı tercih edebilirler. Günümüzde gelişen son teknolojilerle uzun süreli kullanım imkanı veren kontakt lensler piyasada mevcuttur.
Bunun dışında tüm dünyada 15 yılı aşkın süredir uygulanan ve milyonlarca insanın gözlük ya da kontakt lens bağımlılığını ortadan kaldıran Excimer Laser veya LASIK adı adlı yöntemlerle uygun olan hastalar tedavi edilmektedir. Bu tedaviler oldukça düşük komplikasyonlarla başarıyla uygulanmakla birlikte, bazı olgularda nükslere (gözlük numarasında geriye dönüş) rastlanılmaktadır.
Güncelleme Tarihi: 23 Ekim 2024